Uluslararası İlişkiler; “uluslararası sistem” içindeki aktörlerin, devletlerin, diğer devletlerle, uluslararası/bölgesel/hükumetler arası örgütler, çok uluslu şirketler, uluslararası normlar ve uluslararası toplumla olan ilişkilerini inceleyen disiplinlerarası bir disiplindir.
Bu sebeple; siyaset bilimi, tarih, hukuk, iktisat, felsefe, sosyoloji, psikoloji, coğrafya, antropoloji gibi pek çok farklı disiplinden faydalanır.
Dünya’da ilk Uluslararası İlişkiler kürsüsü, David Davies tarafından 1919 yılında Galler-Aberystwyth’de University College of Wales’de kurulmuştur. Dönemin ABD Başkanı Woodrow Wilson’un adına atfen kurulan bu kürsünün başkanlığına da Alfred Zimmern getirilmiştir. 1919 yılında Galler’de kurulan ilk kürsünün ardından, ikinci kürsü, 1923 yılında London School of Economics’de kurulmuştur.
Bu dönemde disipline dair yapılan çalışmalar üniversitelerle sınırlı kalmamış, üniversite dışında yapılan çalışmalar da giderek hız kazanmıştır.
1. Dünya Savaşı’nın ardından ortaya çıkan disiplininin temel konularını; savaş, çatışma, işbirliği ve barış oluşturmuştur.
Uluslararası İlişkiler ve Disiplinin Doğuşu
“Uluslararası” kavramı ilk olarak kavramı ise ilk kez 1780 yılında Jeremy Bentham tarafından kullanılmıştır.
Bentham, 1789 yılında yayınlanan “An Introduction to the Principles of Morals and Legislation” adlı çalışmasında uluslararası kavramına yer vermiştir.
Uluslararası ilişkiler disiplini, devletler ve diğer aktörlerin birbirleriyle olan her türlü etkileşimiyle ilgili bir çalışma alanı olarak Birinci Dünya Savaşı’nın hemen ardından ortaya çıkmıştır.
Ancak bir ilişki türü olarak modern Uluslararası İlişkilerin doğuşu; “1648 Vestfalya Barışı” olarak kabul edilmektedir.
” Vestfalya Barışı” ile egemenlik, sınırlar, iç işlerine müdahale edilmemesi gibi kavramlar tartışılmaya başlanmış ve anlaşma ile ulus-devletin temelleri atılmıştır. Ulus-devletler yükselmeye başlamış ve uluslararası ilişkilerin başat aktörleri haline gelmişlerdir. Bu yükseliş beraberinde egemenlik, sınırlar, iç işlerine müdahale edilmemesi gibi çeşitli kavramları da beraberinde getirmiştir.
Sosyal bilimler içerisinde devletler arası ilişkilerin ayrı bir çalışma alanı haline gelmesi Birinci Dünya Savaşı sonrasında başlamış, İkinci Dünya Savaşı’nı takip eden dönemde iyice belirginleşmiştir.
Uluslararası İlişkiler Teorileri
- Normatif
- Klasik Realizm
- Yapısal Realizm
- Liberalizm
- Neoliberalizm
- İngiliz Okulu
- Marksizm ve Eleştirel Teori
- İnşacılık
- Feminizm
- Postyapısalcılık
- Postkolonyalizm
- Yeşil Teori
- Uluslararası İlişkiler Teorisi ve Küreselleşme
Uluslararası İlişkilere Dair İlk Kitaplar
- İlk çalışma; J. K. Stephen tarafından “International Law and International Relations” başlığıyla 1884
yılında İngiltere’de yayınlanmıştır. - İkinci çalışma; David A. Wells tarafından 1896’da ABD’de “America and Europe: A Study of International Relations” başlığıyla yayınlamıştır.