Diplomasi Çeşitleri, Diplomasi Türleri

İnsanlık tarihinin ilk çağlarında, insanın topluluk olarak yaşamaya başlaması ve bu toplulukların birbirleriyle olan ilişkilerinin ilk ortaya çıktığı dönemde adı bu tabirle anılmasa da “diplomasi” kavramı oluşmuştur.
Zaman içerisinde toplulukların devlete/ülkeye dönüşmesi, Dünya’yı etkileyen ticari, teknolojik ve sosyal gelişmelerin yaşanmasıyla birlikte “diplomasi çeşitleri” ortaya çıkmıştır.

Diplomasi çeşitlerinin kesin bir sınıflandırması olmamakla birlikte, yaygın görüşleri derleyerek türlerinden söz edebiliriz:

• Arabuluculuk Diplomasisi

  Arabuluculuk diplomasisi, iki veya daha fazla taraftan oluşan ve bir konu/görüşte anlaşmazlığa düşen devletler arasında, iki tarafın da görüşüne tabii olmayan üçüncü bir kişi ya da devletin çatışmayı ortadan kaldırmak amacıyla izlediği stratejiler bütünüdür.
  Bu diplomasi türünde, arabulucunun anlaşmazlığıa konu olan iki kesim için de tarafsız olduğunun bu kesimler tarafından bilinmesi anlaşmazlığın ortadan kaldırılmasındaki en önemli husustur.

• Çok Taraflı Diplomasi

  Üç ve üzeri devletlerin dahil olduğu uluslararası ilişki, çok taraflı diplomasiyi oluşturmaktadır.
  Modern uluslararası arenada, birbirleriyle ilişki içerisinde olan devletlerin sayısının artmasıyla çok taraflı diplomasinin kapsamı dışında kalan neredeyse hiçbir durum bulunmamaktadır.

• İkili Diplomasi

  İki devlet arasında sürdürülen, bu devletlere ait temsilcilerin düzeyi fark etmeksizin her türlü temas ikili diplomasi örneğini oluşturur.
  Başka bir ülkede büyükelçiliği bulunan devletler, o ülke ile sürekli olarak ikili diplomasi ilişkisi içerisindedir.

• Kamu Diplomasisi

  Bir devletin, diğer ülkelerin vatandaşlarına yönelik yürüttüğü ilişkilere konu olan her türlü diplomatik faaliyete “kamu diplomasisi” denir. Kamu diplomasisinde ülkeyi temsil eden taraf resmi bir kurum (dışişleri bakanlığı, büyükelçilikler buna örnek olabilir) olabilirken, bu faaliyetler o ülkenin sanatçısı, o ülkedeki bir sivil toplum kuruluşu, üniversite veya işadamı/şirket de olabilir.
  Uluslarası olimpiyatlar, festivaller ve sanatsal faaliyetler kamu diplomasisine örnek gösterilebilir.

• Sivil Diplomasi

  Sivil diplomasi, taraf devletlerin resmi olmayan temsilcileri arasında bireysel olarak yürütülen diplomatik faaliyetlerdir.
  Bir televizyon programında farklı ülkelerin gazete yazarları, sanatçıları gibi temsilcilerin ortak bir konu üzerinde karşılıklı görüş paylaşımları sivil diplomasiye örnektir.

• Zirve Diplomasisi

  Bir tür çok taraflı diplomasi örneği olan zirve diplomasisi, o ülkelerin devlet başkanları tarafından temsil edildiği üst düzey müzakerelerden oluşur.
  Bu müzakerelerde geneli kapsayan görüşmelerin yanı sıra, ikili görüşmeler de yapılabilir.

Diplomasi çeşitleri, yukarıdaki tanım ve örneklerin dışında faaliyetleri konu alan kategoriye göre

• Ekonomi diplomasisi,
• İnsani diplomasi,
• Çevre diplomasisi,
• Enerji diplomasisi,gibi türlerde de karşımıza çıkabilmektedir.